Hadis - Yorum Seti (4 Kitap)

1-Buhârî'nin Kaynakları

Bu kitap, Buhârî'nin Sahîh'ini ciddi tedkik etmeden verilen birçok yaygın ve yanlış kanaati düzeltmektedir.

Bu yanlış kanaatlerden biri; Buhârî'nin Sahîh'ini oluştururken İslam ülkesinin muhtelif yerlerini bir bir dolaşarak hadis rivayetlerini şifahi olarak topladığıdır. Ancak bu eser, Buhârî'nin faydalandığı muhtemel birkaç yazılı kaynağı ortaya koymaktadır.

Diğeri ise Buhârî'nin isnadı ilk defa ilim hâline getiren kişi olduğu yönündedir.

Hâlbuki rivayetler zincirini bertaraf edip hadis ve haberleri çeşitli tabirlerle kitabına geniş ölçüde alan Buhârî, rivayetler zincirini Peygamber'e kadar yükselten musned bir hadis kitabı meydana getirmek şeklindeki prensibe sadık kalmamış, ciddi bir şekilde isnadın otoritesini sarsan ilk kimse olmuştur.

Bu eser, bir literatürün adım adım nasıl değerlendirilebileceğinin metodunu sergilemektedir.

2-İslami Tenkid Zihniyeti ve Hadis Tenkidinin Doğuşu

İslam'ın ilk devirlerinde, sağlam bir tenkid zihniyeti vardı ve bu zihniyet cemiyete derinlemesine işlemişti. Bu zihniyetin baltalandığı zaman ve mekânlarda İslam milletlerinin de dâima seviye kaybettikleri görülmüştür. Bunun ilmî sâhadaki tezahürleri ise daha barizdir. İslam devletlerinin son asırlardaki çöküntülerinin başta gelen sebebi olarak, fikrî sâhadaki durumlarının bir sükût içinde bulunuşunu ileri sürmek, boş bir iddia olmaz. Kendi memleketimizin de umumiyetle bu hâl içinde bulunuşu, bizler için çok acı bir gerçektir.

Bu eser, hadis tenkidi özelinde İslami tenkid zihniyetinin nasıl doğduğunu detaylı örneklerle ele alıp incelemektedir

3-Hadisi Yeniden Düşünmek

Hadis, Müslümanlar için tüm zamanların değişmeyen gündem maddesidir. İslam dünyasında başta hadis metinleri olmak üzere dinî metinleri anlamadaki yaklaşım farklılıklarının küresel ölçekteki krizleri beslediği bir gerçektir. Bu akut sorun alanı, günümüze geçtiğimiz yüzyıllardan tevarüs etmiştir. Bu alanları yeniden düşünmek, hadisi yeniden yorumlamayı gerektirir. Bu eserde, klasik hadis usulü yanında dil bilim, sosyoloji ve tarih biliminin kavram ve kuramlarından da yararlanılarak çağdaş bir hadis değerlendirme metodolojisi sunulmaktadır.

4-SÜNNET VE HADİSİN ANLAŞILMASI VE YORUMLANMASINDA METODOLOJİ SORUNU

“İslam toplumu, tarih boyunca sünnet ve hadisi yanlış anlamaktan çektiğini, uydurma hadislerden çekmemiştir.”

Muhammed Gazâlî

Hadis ilimlerinin hemen hepsi, hadislerin sübut ve sıhhat problemini çözmeye yöneliktir. Hadis metinlerini anlamaya yönelik az sayıdaki ilim dalı ise gelişme gösterememiştir. Sünnet ve hadisi anlama sorununa pratik çözüm olarak sunulan usûl-i fıkıh da bir kanun yorumlama ve tahlil tarzı olduğu için yeterli olamamıştır.

Bu kitap, sünnet ve hadisi doğru anlama doğrultusunda bir metodolojiye duyulan ihtiyacı tartışmakta ve bu doğrultuda yeni adımlar atmayı teklif etmektedir.